Semiotische analyse: De brandende monnik

De albumhoes van Rage Against the Machine.

In het jaar 1992 kwam de Amerikaanse rock band Rage Against the Machine met hun gelijknamige debuutalbum. De band baarde opzien met hun succesvolle mix tussen rap en heavy metal, de hoge kwaliteit van de productie, en boven alles de politieke motieven van hun nummers (Eduardo Rivadavia). Met dit laatste punt in het achterhoofd is het interessant om te kijken naar de albumhoes die de band koos voor hun debuutalbum. Vooral omdat we in mijn vorige blog gezien hebben dat een beeld veel betekenis kan hebben.

Het is een markante foto die de mannen uitgekozen hebben: een monnik die ogenschijnlijk kalm in een zee van vuur opgaat. Het is een foto die de hele wereld over geweest is. De monnik is de Vietnamese Thích Quảng Đức. Hij stak zichzelf midden op een druk kruispunt in de grote Vietnamese stad Saigon in brand. Zijn zelfverbranding werd op beeld vastgelegd door fotograaf Malcolm Brown, die er de World Press Photo en Pulitzer prijs mee won. Dit geeft aan dat er, behalve de shockfactor, nog een diepere betekenis achter dit beeld schuilgaat. In deze blog ga ik dit analyseren met behulp van de driedeling van Peirce (1907) over de relatie tussen het teken en het afwezige.

Laat ik de driedeling voor het gemak nog maar eens samenvatten. Tekens hebben een relatie met hetgeen ze afbeelden. Deze relatie kan drie vormen aannemen (college Hans van Driel):

1. Een teken is iconisch als er een overeenkomst met het afwezige.

2. Een teken is indexicaal als er een feitelijke relatie is met het afwezige. In andere woorden: zonder het een had het ander niet kunnen bestaan.

3. Een teken is symbolisch als de relatie is vastgesteld door middel van afspraken.

De stelling is dat ieder teken de relaties in zich heeft; het hangt van het perspectief af. Laten we dit testen aan de hand van de foto.

De zelfverbranding van Thích Quảng Đức. Foto door Malcolm Browne.

Iconische relatie

De iconische relatie heeft te maken met het beeld dat je ziet. In dit geval is dit een brandende monnik. Ondanks het vuur oogt hij kalm. Hij zit in kleermakerszit en lijkt te mediteren. Achter hem kun je de benzinekan nog zien liggen. Tevens staat er een auto met een monnik ernaast. In de achtergrond kun je de cirkel van monniken zien die Đức omringen. Geen van hen lijkt hem te helpen.

Indexicale relatie

De indexicale relatie omvat de feitelijke relatie tussen het beeld en het afgebeelde. Met andere woorden verwijst de foto naar de werkelijke gebeurtenis van de zelfverbranding. Evenals dat er zonder dier geen pootafdrukken zijn, zou deze foto er nooit zijn geweest zonder deze gebeurtenis. Hetzelfde geldt voor de fotograaf, want zonder Malcolm Browne zou deze precieze foto niet hebben bestaan. Wel zou de gebeurtenis vastgelegd zijn door iemand anders. Daarnaast bewijst de foto dat de gebeurtenis daadwerkelijk heeft plaatsgevonden. De foto is namelijk in het jaar 1963 genomen; een tijd waarin er nog geen beeldbewerkingsprogramma’s zoals Photoshop bestonden. De foto is dus authentiek, net als de situatie destijds.

Symbolische relatie

Hier wordt het interessant. De monnik stak zichzelf immers niet zomaar in lichterlaaie, hier zat een gedachte achter. Het was een openbaar protest tegen de vervolging van boeddhistische monniken door de Rooms-katholieke regering van Zuid Vietnam onder leiding van president Ngô Đình Diệm. Dankzij de foto groeide de reikwijdte van het protest echter van Saigon naar de hele wereld, waar de gebeurtenis voor veel aandacht voor de situatie in Vietnam zorgde. Er ontstond een symbolische relatie tussen het beeld en de situatie in het land. Neem bijvoorbeeld de volgende quote van John Mecklin, een ambtenaar van de Amerikaanse ambassade: 

"[the photograph] had a shock effect of incalculable value to the Buddhist cause, becoming a symbol of the state of things in Vietnam." (Jones, 2003)

De daad van Đức zorgde voor een flinke deuk in de reputatie van president Diệm, wat uiteindelijk leidde tot opstanden en de moord op Diệm. Dit is een goed voorbeeld van een situatie waarin het beeld invloed heeft gehad op de werkelijkheid. En ik denk dat we hierin de reden kunnen vinden waarom Rage Against the Machine de foto tot albumhoes gemaakt hebben. De daad van een individu kan weldegelijk verschil maken, en deze foto staat daar symbool voor.  

Referenties:

• Browne, M. (1963). [De zelfverbranding van Thích Quảng Đức] [Foto] Gevonden op: http://ehmodphoto.wordpress.com/2011/10/27/inspiration/

• Jones, H. (2003). Death of a Generation. How the Assassinations of Diem and JFK Prolonged the Vietnam War. New York, NY: Oxford University Press.

• Rage Against the Machine (1992). [Rage Against the Machine] [Albumhoes] Gevonden op: http://sleevage.com/mtv-greatest-album-ever/

• Rivadavia, E. [Recensie] Gevonden op: http://www.allmusic.com/album/rage-against-the-machine-mw0000091696

• Van Driel, H. (2012, 10 september). Hoorcollege Beeldcultuur.